ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ
Εκεί που συμπίπτουν όλες οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης είναι στην ανάδειξη του ίδιου του σχολείου ως πεδίου που καθιστά αποτελεσματική και σωστά αξιοποιήσιμη τη μάθηση. Το σχολείο με την έννοια ενός σύνθετου χώρου αλληλεπίδρασης και παραγωγής της ίδιας της μάθησης, ως ένα πλαίσιο κοινωνικής αναφοράς των μαθητών, ως ένα πεδίο πολιτιστικών επιδράσεων, ως ένα υπομόχλιο παραγωγής της ταυτότητας του νέου.
Γιατί τη μάθηση αυτή χρειαζόμαστε: εκείνη που αποτελεί μια σύνθεση των εμπειριών και των γνώσεων των μαθητών, εκείνη που προκύπτει από την ενεργοποίηση της διανοητικής τους ικανότητας, εκείνη που συνδυάζει τις επιθυμίες τους με την απαίτηση για την παροχή εκείνων των γνώσεων που θα διανοίξουν τους κοινωνικούς, πνευματικούς και επαγγελματικούς ορίζοντες τους. Είναι μια ολόπλευρη διαδικασία μάθησης που παρακολουθεί και διαμορφώνει την πνευματική ανάπτυξη του μαθητή, σε συνδυασμό με την βελτίωση της σταδιακής του ένταξης στο κοινωνικό σύνολο. Είναι μια εκπαιδευτική σχέση που αντιμετωπίζει τον μαθητή όχι μόνο ως δέκτη μάθησης, αλλά και ως στοχαστή, ως επεξεργαστή πληροφοριών, ως δημιουργό και αφηγητή γνωστικών αποτελεσμάτων.
Αυτή η διαδικασία μάθησης είναι η πιο απαραίτητη. Γιατί δεν αφήνει τον μαθητή να συνιστά έναν παθητικό δέκτη στην μετάδοση της γνώσης, δεν ενεργοποιεί απλά τα ανακλαστικά του σε επίπεδο αφομοίωσης γνώσεων, δεν εξαρτά τη μαθησιακή σχέση μόνο από την συμβολή του καθηγητή και την ποιότητα των αναλυτικών προγραμμάτων. Δεν προσμετρά μόνο την ικανότητα του μαθητή να αναπαράγει, ούτε μόνο να αποστηθίζει. Αντίθετα, αξιοποιεί τη γνώση, αναπτύσσοντας την κριτική ικανότητα και την συνθετική αντίληψη, επενδύει στην ολόπλευρη αξιοποίηση των δημιουργικών ικανοτήτων του μαθητή. Και είναι αυτό που κάνει τη διαφορά: γιατί στις ενήλικες σπουδές του ο μαθητής θα έχει πλέον αναπτύξει την ικανότητα να ανταποκριθεί στις σύνθετες σύγχρονες κοινωνικές, επιστημονικές και επαγγελματικές απαιτήσεις, εκεί δηλαδή που θα χρειαστεί να καταδείξει ότι διαθέτει τα προσόντα για να ανταποκριθεί σε πολύ πιο σύνθετες απαιτήσεις, δεμένες με την επαγγελματική του αποκατάσταση. Προϋπόθεση για αυτό είναι να μάθει κανείς από την μικρή του ηλικία να συνδυάζει τη γνώση με τις δημιουργικές του ικανότητες, όχι αναγκαστικά μόνο τις μαθησιακές, αλλά και τα ταλέντα και τις δεξιότητες, την φαντασία του ενδεχομένως, αλλά και την ικανότητα του να διαχειρίζεται τις απαιτήσεις της ζωής του.
Όλα αυτά μπορούν να συνυπάρξουν μόνο μέσα στο σχολικό πεδίο. Ένα πεδίο μέσα στο οποίο θα αλληλεπιδρά με το συμμαθητή του, θα επικοινωνεί με τους καθηγητές του, θα ορίζει το χώρο του και την τάξη του, θα αντλεί ταυτότητες και αναφορές από αυτόν. Αλλά κυρίως θα έχει συγκροτήσει την κατάλληλη ψυχολογική σχέση με το χώρο αυτό. Μια σχέση που θα στηρίζεται σε ένα αίσθημα ευθύνης απέναντι στον εαυτό του, στους καθηγητές του, στους γονείς αλλά και την ίδια την αναγκαιότητα της γνώσης. Έτσι θα προκύψει ως ένας μαθητής που θα αναπτύξει ένα δημιουργικό ενδιαφέρον για το πώς θα αξιοποιήσει τις πληροφορίες και τις γνώσεις που δέχεται, ακόμη και στη καθημερινότητα του, που θα συνθέτει τις επιμέρους κατακερματισμένες πληροφορίες με μια απαίτηση ευρύτερης κατανόησης του εαυτού του και του περιβάλλοντος του, συνάγοντας αρχές και κανόνες για τη ζωή του.
Το 3ο Γυμνάσιο Λιβαδειάς έχει, επιπλέον, και το πλεονέκτημα ότι μπορεί να αξιοποιήσει τους χώρους τους και τις υποδομές του, αλλά και τα εποπτικά μέσα που διαθέτει, ώστε ο μαθητής να απολαμβάνει και τα ευεργετήματα που προσφέρει η χρήση μηχανικών διδακτικών συσκευών (διαδραστική πίνακες, υπολογιστές, προτζέκτορες κλπ). Όμως δεν αρκούν μόνο αυτά. Το ίδιο σημαντικό είναι να εμπλακεί και με τις άλλες συλλογικές- και ατομικής αυτενέργειας- δραστηριότητες που αναπτύσσει το σχολείο, το θέατρο, την μουσική, τη χορωδία, την ζωγραφική, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αυτό θα δημιουργήσει το πλαίσιο μιας κουλτούρας στο μαθητή που θα δικαιολογεί την προσταγή του Πλάτωνα να μαθαίνει κανείς μαθηματικά, ας πούμε, μέσα από τη μουσική και την τέχνη.
Βασική προϋπόθεση για να επιτελεστούν αυτά είναι να αγαπήσει ο μαθητής το σχολείο, να το εκλάβει ως το δικό του χώρο αναφοράς, να κατανοήσει τη σημασία αυτού που συντελείται στο εσωτερικό του, πέρα από επιβολές, επιπλήξεις, ακόμα και από μια λογική βαθμοθηρίας και ανταγωνισμού. Το σχολείο δεν έχει αυτό το σκοπό, υπάρχει για να αξιοποιεί την ίδια τη σχέση συνύπαρξης των παιδιών, χωρίς αποκλεισμούς, περιθωριοποιήσεις και ανούσιες διαβαθμίσεις. Το σωστό σχολείο δεν πρέπει να εγκλωβίζεται μόνο στην παραγωγή «επιδόσεων» με τη στενή μετρήσιμη έννοια. Αλλά οφείλει να ασχολείται με διεργασίες σκέψης, την κριτική ικανότητα, το βαθμό πραγματικής κατανόησης της γνώσης, την ικανότητα διατύπωσης υποθέσεων από τον μαθητή, την παραγωγική γνωστική γενίκευση, τον ερευνητικό έλεγχο των υποθέσεων που διατυπώνονται.
Πέραν αυτού, το σχολείο υπάρχει για να αποδεικνύει τη χρησιμότητα όλων: του καλού μαθητή που διαθέτει πιθανόν και ευνοϊκές γνωστικές προϋποθέσεις από το σπίτι του, εκείνου που διαθέτει ικανότητες που δεν καταλήγουν αναγκαστικά σε ένα μετρήσιμο, μέσω της βαθμολογίας, γνωστικό αποτέλεσμα, ακόμα και του «κακού», που οι κλίσεις του δεν του επιτρέπουν να αποδώσει με τους τυπικούς αξιολογικούς όρους. Ωστόσο, όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από την επίδοση τους, συμβάλλουν στο μαθησιακό αποτέλεσμα εξ αντικειμένου, δημιουργώντας το πλαίσιο αλληλεπιδράσεων που η πραγματική γνώση απαιτεί. Γιατί μέσα σε ένα κατάλληλο σχολικό περιβάλλον όλοι διαγωνίζονται για να προαχθεί η ίδια η σχολική τους ζωή, η συλλογικότητα που έχουν συγκροτήσει, ενώ λειτουργούν σε ένα πλαίσιο συνειδητών και ασυνείδητων συγκρίσεων, αλληλοσυμπληρώνονται, αναπτύσσουν σχέσεις αλληλεγγύης, και δανείζονται ο ένας από τον άλλο τα καλύτερα στοιχεία που έκαστος διαθέτει.
Όλα αυτά προϋποθέτουν μια λειτουργία σχολείου που παράγει σχέσεις ευθύνης, αλληλοσεβασμού, κατανόησης και αποδοχής της διαφορετικότητας: πολιτιστικής, διανοητικής, κοινωνικής. Πρόκειται για ένα σχολείο που διευθετεί λειτουργικά τις διαφορές, τα προβλήματα, τις αντιθέσεις, τα στοιχεία συμπεριφοράς της εφηβικής ηλικίας. Όλα αυτά απαιτούν μια δημιουργική πειθαρχία: την ικανότητα να συγκροτείς και να συγκεντρώνεσαι στο στόχο σου, να δίνεις λόγο για τη συμπεριφορά σου, να μην παραβιάζεις την απαίτηση για την διανοητική ελευθερία και την αυτοπεποίθηση που απαιτεί μια πραγματική διανοητική και εκπαιδευτική σχέση.
Αυτοί οι όροι θα επιχειρηθεί να τηρηθούν.
Ο διευθυντής
Δρ .Μιχάλης Λυμπεράτος